Sinds 2005 wordt de bemiddeling door het Gerechtelijk wetboek erkent als wijze van geschillenbeslechting.
Hetzelfde jaar heeft de Balie van Brussel een reglement aangenomen die advocaten verplicht om oprecht te onderzoeken of het conflict dat hen onderworpen wordt niet beter of sneller zou kunnen worden opgelost door een bemiddelingsprocedure dan door een klassieke procedure.
Mter Bruno-Henri VINCENT en Mter Vincent CHIAVETTA zijn beiden erkende bemiddelaars in sociale zaken en actieve leden van de vzw Sociale Bemiddeling en Verzoening waarvan Mter Bruno-Henri VINCENT een van de oprichters is.
Maar wat is bemiddeling eigenlijk? Wat zijn er de voor- en nadelen van? Kunnen alle conflicten op deze manier opgelost worden? Is een advocaat genoodzaakt om tot bemiddeling over te gaan?
Een waargebeurd verhaal zal U meer aanspreken dan een lange theoretische uitleg.
Jacques Dinam tegen Big Press (fictieve namen)
Jacques Dinam heeft een originele website gecreëerd in de multimedia sector. Hij heeft er een kleine onderneming van gemaakt. Het idee is geniaal en aantrekkelijk maar de ontwikkeling ervan vereist middelen die Jacques niet heeft. Hij spreekt erover met een grote persgroep die graag een multimedia-tak wil ontwikkelen. De deal wordt afgesloten: Jacques verkoopt zijn vennootschap aan Big Press en Big Press werft Jacques aan als multimedia directeur. Er wordt beslist dat de prijs van de verkoop zou worden vastgelegd in functie van de winsten die tijdens de eerste jaren gerealiseerd zal worden. OK, maar de relaties worden al snel gespannen: Jacques is zeer zelfstandig en wanneer hij niet instemt met een beslissing van de algemene directie, laat hij het meteen weten. De spanning stijgt en er dreigt een crisis uit te barsten. Er is sprake van Jacques te ontslagen. Jacques vindt het niet erg om ontslagen te worden omdat hij andere projecten heeft. Niettemin vreest hij voor de toekomst van zijn product: het conflict is te vroeg ontstaan, indien hij nu ontslagen wordt, zal niemand bij Big Press genoeg tijd hebben gehad om de nodige vaardigheden te verwerven om het project te beheren en te ontwikkelen. Jacques zal hierbij de eerste benadeelde zijn omdat hij de verkoopprijs waar hij op gehoopt had niet zal ontvangen. Aan de andere kant neemt Big Press het zich kwalijk dat zij vergeten is een knowhow overdracht te organiseren op het ogenblik van de verkoop. Wat nu?
Dit geschil had zeer slecht kunnen aflopen: twee rechtbanken zijn bevoegd (de arbeidsrechtbank en de rechtbank van koophandel) om over complementaire aspecten van één zelfde probleem te oordelen. Big Press was gerechtigd om Jacques te ontslagen maar tezelfdertijd schoot zij zichzelf op deze manier een kogel in de voet. Jacques wou niet blijven maar hij wou “zijn kindje” niet achterlaten en zichzelf hierdoor moreel en financieel sanctioneren. Langs beide kanten werden juridische acties voorbereid. Kortom: er werd een oorlog voorbereid met alleen maar verliezers.
Het geschil werd via bemiddeling behandeld. In twee weken tijd werd er een oplossing gevonden. Dankzij een verduidelijking van de belangen en een oprechte en niet-agressieve gedachtewisseling, kwamen de protagonisten tot een akkoord omtrent de uitgangsmodaliteiten: de knowhow zou geldig overgedragen worden terwijl een zekere prijs zou worden gewaarborgd. Jacques zou zich er bovendien toe verbinden beschikbaar te blijven in geval van hoogdringendheid.
Geen enkele rechter zou dit hebben kunnen bevelen. Het conflict werd ‘real time’ opgelost. De advocaten hebben hun cliënten bewust gemaakt, zij hebben hen geïnformeerd. Samen hebben de partijen een bemiddelaar uitgekozen en daarna deelgenomen aan het proces van bemiddeling. Uiteindelijk hebben zij ook de tekst van het eindakkoord opgesteld. De belangen van elkeen werden daadwerkelijk gevrijwaard.
Dit waargebeurd verhaal van samenwerking lijkt van een leien dakje te lopen. Nadien bekeken misschien wel. Maar zo leek het niet op het ogenblik van het ontstaan van het conflict. Het werk van de advocaat die bevoegd is inzake bemiddeling bestaat er ook in om snel de essentiële belangen te identificeren en anders te redeneren dan bij wijze van gerechtelijke procedures.
Ja, maar in de zaak ‘Jacques Dinam vs Big Press’ was iedere partij bewust van de risico’s van het conflict, er was een duidelijk belang bij de vrede wat niet steeds het geval is, zult u mij zeggen. U heeft gelijk: het is niet altijd het geval, maar niettemin is het vaker het geval dan wat men zich denkt. Daarvoor moet men wel zijn eerste perceptie van de zaken bewerken en vervolgens de ‘tegenpartij’ sensibiliseren tot het belang van de andere zienswijze.
Omdat zij op een voorafgaandelijke verduidelijking van de situatie berust en het wederzijds gehoor bewerkstelligt, lost de bemiddeling op natuurlijke wijze de misverstanden op. Omdat zij de rechtmatige belangen van eenieder eerbiedigt, werkt zij het vertrouwen in de hand.
Omdat zij toelaat om emoties uit te drukken, bevordert zij een duurzame vrede.
Omdat zij originele oplossingen biedt, kan zij aan iedere situatie worden aangepast. En omdat de partijen zelf de oplossing zoeken, werkt zij ook eer herstellend.
Er zijn veel andere toepassingsgevallen voor bemiddeling: pesterijen op het werk, een ontslag om dringende redenen, het ontstaan van een collectief conflict op het werk, een discussie omtrent de betaling van overuren, een conflict over een geweigerde promotie, een verandering van commerciële sector… Zowel werkgevers als werknemers vinden er hun voordeel bij.
Wilt u de rol van de bemiddelaar, van de advocaat-raadgever inzake bemiddeling of de troeven van de bemiddeling en haar procedurele en financiële voorwaarden beter leren kennen? Surf dan naar de website www.mcsociale.be en bezoek de verschillende informatiepagina’s.